پوکي استخوان يک بيماري شايع استخواني است كه در آن توده استخواني به تدريج از بين مي‌رود و بدون آنکه علامت خاصي ايجاد کند معمولاً‌با ايجاد يک شکستگي در يکي از استخوانهاي بدن بخصوص استخوانهاي مهره، لگن و مچ، فرد را از بيماري خود مطلع مي‌سازد اين شکستگي ها ممکن است به دنبال سقوط يا حتي بطور خودبخود با حرکات ساده اي مانند سرفه و عطسه ايجاد شود . اکثريت افراد مبتلا به پوکي استخوان خانمها هستند و احتمال شکستگي ناشي از آن در طول زندگي بسيار بالاست .

ببينيم پوکي استخوان چيست‌؟ چه کساني بيشتر دچار پوکي استخوان مي‌شوند ؟ و چگونه مي‌توان از آن پيشگيري کرد ؟

پوکي استخوان چيست؟

ماده اصلي که سختي و شکل استخوان را بوجود مي‌آورد ، کلسيم است . ذخيره شدن کلسيم در استخوان قبل از تولد آغاز مي‌شود و تا سن 30 سالگي ادامه مي‌يابد . در 30 سالگي استخواهاي يک فرد سالم به بيشترين سختي خود مي‌رسد . اگر فعاليت بدني وجود نداشته باشد يا غذاي حاوي کلسيم کم مصرف شود، به تدريج کلسيم استخوانها کم شده و استخوانها شکننده مي‌شوند .به اين حالت « پوکي استخوان »‌ مي‌گويند.

فرد مبتلا به پوکي استخوان با چه مشکلاتي روبرو است ؟

- استخوانهاي او با يک ضربه خفيف مثل نشستن ناگهاني، لغزيدن و پيچ خوردن ، زمين خوردن و يا برخورد با اشياء مي‌شکنند . حتي ممکن است بدون هيچ ضربه اي خودبخود بشکنند ( مهره ، مچ دست و لگن )

- در اين افراد جوش خوردن شکستگي خيلي سخت و طولاني است . بنابراين بايد مدت طولاني تري در بيمارستان بستري شوند .

- گاهي اين افراد از دردهاي مزمن و خفيف استخوان هم رنج مي برند .

- پوکي استخوان موجب خميدگي پشت و پيدايش قوز نيز مي‌شود .

- کوتاه شدن تدريجي قد نيز از علائم پوکي استخوان است .

تغذيه و ورزش مناسب عمدتاً در پيشگيري از پوکي استخوان موثرند . ميزان کلسيم روزانه براي بزرگسالان

بين 800 تا 1200 ميلي گرم است . هر ليوان شير بزرگ داراي 300 ميلي گرم کلسيم است .

براي پيشگيري از پوکي استخوان يا جلوگيري از پيشرفت آن چه بايد کرد ؟

- بطور منظم ورزش کنيد . ورزش يکي از عوامل مهم براي قرار گرفتن کلسيم در داخل استخوان و محکم شدن استخوانها است . پياده روي ورزش مناسبي است اما اگر به پوکي استخوان مبتلا هستيد قبل از آغاز هر گونه تمرين ورزشي با پزشک خود مشورت کنيد .

- هر روز مواد غذايي حاوي کلسيم، به خصوص لبنيات پاستوريزه کم چربي مصرف کنيد . در گروه لبنيات شير، ماست ، پنير و کشک از منابع خوب کلسيم مي‌باشند .

- شير منبع خوبي براي کلسيم است اما به ياد داشته باشيد که اضافه کردن چاي، پودر نسکافه ، پودر کاکائو و قهوه به شير، از جذب شدن کلسيم آن جلوگيري مي‌کند .

- شربت‌هاي کاهش دهنده اسيد معده نمي‌گذارند کلسيم غذا جذب شود . بنابراين از مصرف خودسرانه و غيرضروري آنها خودداري کنيد و فقط با تجويز پزشک مصرف نماييد .

- نوشابه هاي گازدار جلوي جذب کلسيم غذا را مي‌گيرد . پس تا حد امکان نوشابه هاي گازدار کمتر مصرف کنيد.

- استعمال دخانيات و مصرف الکل براي همه، در هر سني و هر شرايطي ضرر دارد . از جمله عوارض استفاده از آنها،‌تشديد پوکي استخوان است . پس از مصرف آنها جدا خودداري کنيد .

- ويتامين د با افزايش جذب کلسيم از پوکي استخوان جلوگيري مي‌کند براي تامين آن هر روز 30-15 دقيقه در مقابل نور مستقيم خورشيد قرار بگيريد . تابش نور خورشيد از پشت شيشه تاثيري ندارد .

- در صورت وجود پوکي استخوان علاوه بر توصيه هاي فوق نياز به دارو درماني به همراه مصرف کلسيم و ويتامين د داريد . بنابراين بايد حتماً به پزشک مراجعه نماييد .

يکي از عوارض بسيار مهم پوکي استخوان شکستگي است . شير و لبنيات ( ماست ، کشک و پنير ) ، انواع کلم ، برگهاي تربچه، جعفري ، بادام، فندق ، کنجد، پرتقال از منابع خوب کلسيم هستند .