رئیس اداره کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: طبق داده‌های سازمان بهداشت جهانی، مرگ‌های جاده‌ای دلیل اصلی حدود 25درصدکل مرگ‌های ناشی از جراحت‌ها هستند و یکی از مهم‌ترین آمارهای مورد‌توافق درباره تصادفات و آسیب‌ها، نقش حدود 70درصدی عوامل انسانی در همه تصادفات است.
به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه، دکتر محمدرضا جویا با بیان اینکه فاکتورهای انسانی (رفتاری) در 60درصد تصادفات نقلیه‌ای، دلیل اصلی عامل اثرگذار به شمار می‌آیند، افزود: «رﻓﺘﺎر ﭘﺮﺧﻄﺮ راﻧﻨﺪﮔﻲ» ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺮ ﻧﻮع رﻓﺘﺎری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻄﺮ ﺗﺼﺎدف ﻳﺎ ﺧﻄﺮ آﺳﻴﺐدﻳﺪن ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺗﺼﺎدف را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ مصرف ﻣﻮاد و اﻟﻜﻞ، ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد، سبقت ﺑﻲدلیل، بیﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎ و ﻫﺸﺪار‌دﻫﻨﺪه، راﻧﻨﺪﮔﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﺪون اﺳﺘﺮاﺣﺖ، ﻧﺒﺴﺘﻦ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﻳﻤﻨﻲ، ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲنکردن دﻗﻴﻖ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻘﻠﻴﻪ و... . که زﻳﺮﺑﻨﺎی اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﻧﻮع رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ رﻓﺘﺎرﻫﺎی روزﻣﺮه زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد ﺑﻪ اﻟﮕﻮی ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ و ﻧﮕﺮش وابسته اﺳﺖ.
وی اظهار داشت: در رفتارهای پرخطر، عوامل انسانی مرتبط با حوادث رانندگی در جاده‌ها در دو گروه کلی تقسیم می‌شوند؛ اول عواملی که وابسته به عملکرد نوروبیولوژیک انسان (ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ راﻧﻨﺪﮔﻲ اﻳﻤﻦ) و خارج از حیطه کنترل و مدیریت شخص در‌حال رانندگی است. دوم عواملی که وابسته به زمینه‌های شخصیتی افراد (رﻓﺘﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺣﻴﻦ راﻧﻨﺪﮔﻲ) هستند و در تعامل پیچیده با هم عمل می‌کنند و به‌طور‌معمول تجمعی از چند عامل را در یک فرد می‌توان دید.
دکتر جویا تصریح کرد: در‌میان عوامل انسانی می‌توان به نادیدهگرفتن مقررات و خطاهای رانندگی، نگرش‌های نادرست ترافیکی، خستگی و خواب‌آلودگی، مصرف مواد مخدر و الکل، رانندگی در ساعات سیاه (آخر شب‌ها، اوایل صبح، بعد از ناهار)، رانندگی جوانان به‌ویژه در آخر شب‌ها و تعطیلات آخر هفته و با حضور هم‌سالان اشاره کرد.
وی ادامه داد: روﻳﻜﺮد دوم مربوط ﺑﻪ ﻧﺤﻮه توزﻳﻊ ﺧﻄﺎﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺣﻴﻦ راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﭼﻮن ﺳﻦ، ﺟﻨﺲ، رﻓﺘﺎر راﻧﻨﺪﮔﻲ و اﻧﺤﺮاف اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ است. ﻋﻮاﻣﻞ ﻣؤثر ﺑﺮ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﭘﺮﺧﻄﺮ یا همان ﺧﻄﺮﻛﺮدن در درازﻣﺪت ﻣﻌﺎدل «ﺗﺼﺎدف ﺷﺎﻧﺲ» اﺳﺖ. این رفتار در ﺗﻔﺎوتﻫﺎی رﻓﺘﺎری رﻳﺸﻪ دارد .
رئیس اداره کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه خاطرنشان کرد: ﺟﻮاﻧﺎن بیشتر از سایر گروه‌های سنی درﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ، اﻧﺤﺮاف اجتماعی، ﺗﺨﻠﻔﺎت راﻧﻨﺪﮔﻲ، ﻣﺼﺮف اﻟﻜﻞ و داروﻫﺎی ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺰارش ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ اﻳنکه ﺟﻮاﻧﺎن کمتر از 20ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان راﻧﻨﺪﮔﻲ در ﺳﺮﻋﺖﻫﺎی ﺑﺎﻻ را شامل می‌شوند، ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮد را ﻧﺮﻣﺎل ﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. آن‌ها ﻛﻤﺘﺮ از ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده میﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎی راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮد اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻴﺶاز ﺣﺪ دارﻧﺪ. از سوی دیگر به ﺧﻄﺮآﻓﺮﻳﻨﻲ رفتارهای ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮد ﺗﻮﺟﻪ نمیﻛﻨﻨﺪ؛ زیرا آن‌ها را خطرآفرین نمی‌دانند.
دکتر جویا گفت: ﺑﻪﻃﻮرﻛﻠﻲ ﺳﻄﺢ درک جوانان از ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺮ کم اﺳﺖ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ راﻧﻨﺪﮔﻲ، ویژگیﻫﺎی ﺧﻄﺮﺳﺎز ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ بطوریکه ﺑﻲﺗﺠﺮﺑﮕﻲ در راﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﻴﻦ ﺟﻮاﻧﺎن ﺷﻴﻮع دارد.
وی تاکید کرد: ازآنجا‌که جوانان تمایلی به نصیحت ندارند باید برنامه‌های آموزشی را متناسب با سلیقه آن‌ها طراحی کرد؛ مثل ساخت کلیپ‌هایی با مضامین آموزشی و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی که بین جوانان محبوبیت دارد؛ بدون شک اثرگذاری از این طریق بیشتر خواهد بود.
دکتر جویا ادامه داد: در بررسی‌های انجام‌شده، ضعف آموزشی دراین‌زمینه به‌وضوح قابل مشاهده است؛ بنابراین باید قبل از هر اقدامی، آموزش‌های متناسب فرهنگ رانندگی را ارائه داد و علاوه برنقش نهادهای اجرایی در ارتقای فرهنگ رانندگی موفق ، خود خانواده‌ها باید همت کنند تا رفتارهای ترافیکی و رانندگی اصلاح شود؛ این درحالی است که اگر قوانین و مقررات از‌سوی رانندگان اعمال شود، شاهد کاهش محسوس حوادث خواهیم بود.
