رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر باید و نبایدهای تغذیه‌ای در ایام نوروز به جهت پیشگیری از بروز آسیب به سلامت و همچنین دوری از ايجاد سوء تغذيه تأکید کرد.
به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه دکتر زهرا اباصلتی اظهار کرد: روزهای مفرح شروع سال نو زمان مغتنمی جهت استراحت و لذت بردن از هوای بهاری توام با ديد و بازديد‌ها و مسافرت‌های شاد است كه عموماً فرصت مناسبی را نيز جهت رسيدگی بيشتر به نظافت كلی و سروسامان دادن به امور خانه و خانواده در اختيار می‌گذارد. اين ايام رخصتی براي تجديد خاطرات گذشته و بها دادن به سنن و رسوم گذشتگان است، اما در عين حال رعايت آئين و رسوم مربوط به اين روزها ممكن است بر وعده‌های غذايی، مقدار و نوع غذای دريافتی افراد اثر قابل ملاحظه‌اي داشته باشد.
وی تصریح کرد: برخی‌ها در اين زمان ترک ديار كرده و عزم را برای تماشای طبيعت سبز و ديدار آشنايان ساكن ديگر نقاط جزم نموده و به سفر می‌روند. در سفر نيز به ناچار تغييراتی در غذای مصرفی ايجاد می‌شود. به اين ترتيب، چنانچه توجه كافی به نوع، كيفيت، مقدار و نحوه مصرف غذاي افراد نشود، لطمه ديدن سلامت و در واقع ايجاد سوء تغذيه چندان دور از ذهن نخواهد بود.
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به رعایت اعتدال در مصرف ميوه و آجيل، بیان کرد: در مصرف مغزها باید اعتدال را رعایت کرده و اینکه از آجیل بدون نمك استفاده كنیم و اینکه از مصرف آجیل در اوقات نزدیک به وعده‌های اصلی غذایی خودداری نماییم.
دکتر اباصلتی اضافه کرد: همچنین بهتر است که از انواع میوه‌ها، به‌خصوص میوه‌های دارای پوست، مثل مركبات، كیوی و امثال آن در دید و بازدیدها استفاده شود و اینکه در صورت استفاده از میوه‌هایی كه با پوست مصرف می‌شوند مانند سیب، انگور، گلابی و غیره، از شست‌وشو و ضدعفونی كردن آنها مطمئن شویم.
وی با اشاره به اینکه مواد غذایی حاوی فیبر، مانند میوه‌جات و سبزیجات باعث تسریع عبور غذا از دستگاه گوارش شده و از بروز یبوست پیشگیری می‌كند، بیان کرد: این کار موجب كاهش چربی‌های نامطلوب خون و تنظیم تعادل فشار خون می‌شوند. در این ایام بهتر است که از مصرف سبزی خوردن و سالاد در خارج از خانه خودداری ورزيد، اما حتماً از این مواد غذایی در ایام نوروز، در خانه به مقدار كافی استفاده كنید. رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: افراط در مصرف شیرینی می‌تواند لطمات فراوانی به سلامت انسان وارد سازد. یكی از زیان‌های مهم مصرف زیاد شیرینی، چاقی و عوارض و اختلالات ناشی از آن است. مواد قندی و نشاسته‌ای به آسانی تبدیل به چربی شده و در بدن ذخیره می‌شوند و ایجاد چاقی می‌كنند. ضمناً افراط در مصرف شیرینی به سلامت دندان‌ها لطمه وارد كرده و موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود؛ همچنین باعث افزایش فشار خون و چربی‌های نامطلوب خون و در نهایت اختلال در سلامت قلب و عروق مي‌گردند.
دکتر اباصلتی تصریح کرد: مصرف غذاهای سرخ كرده و پرچرب به هیچ وجه برای سلامت انسان مفید نیست و بهتر است از مصرف این قبیل غذاها خودداری شود. مصرف حبوبات را در ایام نوروز و به طور كلی در تمام اوقات زندگی فراموش نكنید. مشكل دیگری كه در ایام نوروز به طور معمول در برنامه غذایی افراد رخ می‌دهد، كاهش مصرف آب است. مصرف آب كافی، باعث فعالیت بهتر و مناسب‌تر كلیه‌ها در تصفیه‌خون و دفع مواد زائد از بدن می‌شود. پس آب كافی مصرف كرده و روزانه حدود ۶ تا ٨ لیوان آب بنوشيد. البته در سفرها باید از سالم و بهداشتی بودن آب اطمینان داشته باشید.
وی با بیان یانکه مشكل دیگر هنگام تعطیلات عید، كمبود تحرك و فعالیت جسمی مانند پیاده‌روی، ورزش و غیره بوده است، خاطرنشان کرد: به همین علت بسیاری از افراد بعد از ایام نوروز افزایش وزن پیدا می‌كنند و یا در سنین بالاتر مبتلا به افزایش فشار یا چربی‌های خون می‌شوند؛ بنابراین ورزش و پیاده‌روی در ایام نوروز نبایستی فراموش شود، زیرا در حفظ سلامت و شادابی بدن و پیشگیری از بروز چاقی، یبوست و افزایش چربی‌های نامطلوب خون بسیار مفید است. اجازه ندهيد دید و بازدیدها و سفرهای نوروز نظم خواب شما را بر هم بزنند، زیرا اختلال در نظم خواب، سلامتی بدن را به خطر می‌اندازد.
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد تأکید کرد: هنگام خريد آجيل به تازگي آن توجه داشته باشيد و تا حد امكان از فروشگاه‌هاي معتبر كه اجناس با كيفيت مرغوب و تازه عرضه مي‌كنند، خريد كنيد. از خريد خشكباري كه علائم كپك‌زدگي در آنها مشاهده مي‌شود، خودداري ورزيد. بهتر است انواع كم نمك را انتخاب نماييد. برای استفاده از ميوه‌های خشک به خاطر داشته باشيد که ارزش تغذيه‌اي ميوه‌هاي خشك به شيوه خشك شدن آنها بستگي دارد. هر چه زمان خشك كردن بيشتر باشد و مواد خشك كننده بيشتري استفاده گردد، از ارزش تغذيه‌اي آنها كاسته مي‌شود. ميوه‌هاي خشك به نسبت واحد حجم، كالري بيشتري دارند، اما به دليل نگهداري آسان‌تر براي استفاده در مدت‌طولاني مناسب‌ترند. كارشناسان توصيه مي كنند براي بهره مندشدن از ويتامين‌ها و املاح موجود در ميوه‌ها، آنها را به صورت تازه مصرف کنيد.
دکتر اباصلتی ضمن تأکید بر اهمیت مصرف غذاهای آبدار مثل سوپ، آش، ميوه‌هاي آبدار و سبزي‌هاي آبدار مثل خيار و گوجه‌فرنگي و كاهو، تصریح کرد: معتقدیم که باید از مصرف زياد چاي و قهوه پرهيز شود و اینکه ورزش و تحرک بدنی به اندازه كافي باشد. کسانی که قصد مسافرت دارند، بايد در طول سفر اصول تغذيه‌اي، بهداشت و ايمني مواد غذايي را رعايت نموده و در طول سفر مانند ساير مواقع به طور متناسب، متعادل و متنوع از تمام گروه‌هاي غذايي استفاده نمایید.
وی خاطرنشان کرد: در صورت مصرف غذاهای كنسروی قبل از مصرف، از سلامت آنها اطمينان حاصل كرده و در صورت مشاهده برآمدگــی و فرورفتگی از مصرف آنها خودداری كنيد. قبل از مصرف حتماً آنها را ٢۰ دقيقه بجوشانيد. بهتر است از خوردن سبزی‌ها به صورت خام، به دليل احتمال آلودگی خودداری کنيد. در صورتي كه در هنگام سفر تمايل به مصرف غذا در رستوران داريد، به رستوران‌های معتبر كه اصول بهداشتی بيشتر در آنها رعايت شده است، مراجعه كنيد. وضعيت بهداشت سالن، دستشويی‌ها، كارگران و غیره تا حدی می تواند معيار سطح بهداشت رستوران باشد. در صورت امكان لوازم شخصی مانند قاشق، چنگال و ليوان مخصوص خود را همراه داشته باشيد. از مصرف بعضي موادغذايی مانند سالاد الويه، همبرگر، كباب كوبيده و پياز در مكان‌هايی كه قابل اطمينان نيستند، خودداری كنيد.
رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: توصیه می‌شود که به بهداشت فردي يعني شست‌وشوي دست‌ها قبل از مصرف غذا توجه داشته باشيد. در مورد آب آشاميدني در صورت امكان از آب معدني استفاده شود و در غير اين صورت به بهداشت پارچ و ليوان‌ها توجه نماييد. مواظب باشيد برنامه‌های ديد و بازديد، سرمای اندک و بارش‌های بهاری و همچنين برنامه‌های متنوع تلويزيونی موجب جلوگيری از فعاليت كافی و مناسب بدنی نشوند. برنامه‌ريزی مناسب برای خواب منظم و كافی شبانه نيز در جلوگيری از ايجاد سوء تغذيه نقش مهمی دارد. يادآوری می‌گردد که کودکان از آسيب‌پذيرترين اقشار هستند که بدخوابی، كم تحركی، سوء تغذيه، کمبودها و چاقی بيشترين لطمه را به آنان وارد می‌سازد و احتمال چاق بودن و چاق ماندن در آينده و تا بزرگسالی را نيز در آنها افزايش می‌دهد.
دکتر اباصلتی با بیان اینکه غذاهای مصرفی باید به جهت حفظ ايمنی غذا و پيشگيری از انواع مسموميت‌ها کاملاً پخته شود، خاطرنشان کرد: ممکن است با توجه به مدت تعطيلات و احتمالاً تعجيل در ساعت حرکت در تهيه غذا کوتاهی شود، به گونه‌ای که غذا به ويژه گوشت‌ها به طور کامل پخته نشوند و همين سبب آلودگی و فساد آنها شود. از ظاهر گوشت می‌توان به ميزان پخت آن پی برد. به عنوان مثال رنگ گوشت پخته بايد قهوه‌ای باشد، اما اکثر مواقع مغز (درون) کباب کوبيده يا برگ، قرمز رنگ است. مردم فکر می‌کنند چون گوشت روی شعله مستقيم قرار گرفته، قسمت درونی آن پخته می‌شود، ولی چنين تصوري اشتباه است. بارها ديده شده که روی سطح کباب به حالت سوخته درآمده، اما درون آن همچنان نپخته است. در چنين مواردی بايد گوشت را مجدداً روی آتش قرار داد تا به اصطلاح مغز پخت شود؛ همچنين ماهی زمانی پخته است که گوشت آن به صورت لايه لايه درآيد. در مورد پخت مرغ آب پز، وقتی آب مرغ شفاف و گوشت مرغ سفيد شود، مرغ پخته و آماده شده است. با توجه به اينکه رطوبت زياد، رشد و تکثير ميکروب‌ها را بيشتر می‌کند، ضمن اینکه بهتر است از غذاهای نيمه خشک با رطوبت کم مثل عدس پلو، لوبيا پلو و ماکارانی استفاده شود.
وی ضمن تأکید بر نشویدن آب کافی، تصریح کرد: براي جلوگيری از كم آبي و يبوست مقادير مناسبي آب بنوشيد. البته بهتر است از آب‌های بسته‌بندی كه سلامت آن مورد اطمينان است، استفاده شود. در صورتی که به آب آشاميدنی سالم دسترسی نداريد، آب را حداقل به مدت یک دقيقه بجوشانيد. از خوردن غذاهای چرب، سرخ شده، شيرينی‌ها، شكلات و خامه اجتناب ورزيد. از ميوه‌ها به عنوان ميان وعده مناسب استفاده کرده و حتماً قبل از استفاده آنها را خوب بشوييد. بهتر است به جای مصرف نوشابه، از دوغ و نوشيدنی‌های كم كالری استفاده کنید. برای برطرف شدن نياز مايعات بدن، آب بهترين نوشيدنی است. تا حد امكان از مصرف آب‌ميوه‌های صنعتی و نوشابه‌ها بپرهيزيد. حتماً در طول سفر به دريافت مقادير مناسب لبنيات دقت كرده و روزانه متناسب با نياز بدن‌تان حدود ٢ تا ٣ ليوان شير يا ماست بخوريد و به جای مصرف غذاهای سرخ شده، از غذاهای آب پز، كبابی و تنوری استفاده نماييد و تا حد امكان از مصرف سوسيس و كالباس بپرهيزيد.
