AQI (Air Quality Index) شاخصی است که برای گزارش روزانه کیفیت هوا به کار می­رود و به طور ساده با رنگ بندی­های خاص نشان می­دهد که هوای اطرافمان چقدر آلوده است و این حد از آلودگی چه اثراتی ممکن است بر سلامتی ما داشته باشد.

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه، شهروندان برای دسترسی به اطلاعات شاخص کیفیت هوا در شهر مشهد می­توانند به سایت سامانه پالایش آلاینده­های زیست محیطی (https:‏/‏/payesh.mashhad.ir‏/citizen‏/) مراجعه نمایند.

در روزهایی که هوا ناسالم برای گروه­های حساس (شاخص کیفیت هوا ١۰١ الی ١۵۰) (رنگ زرد) باشد، زمان بازی کودکان در فضای باز و پارک­ها را به میزان زیادی کاهش دهید. همچنین افراد مسن و بیمارانی که دارای مشکلات تنفسی هستند نیز فعالیت خود را در فضای بیرون کاهش دهند.

چنانچه شاخص کیفیت هوا «ناسالم برای همه گروهها(١۵١ الی ٢۰۰) (رنگ قرمز) می­باشد، از ورزش، دوچرخه سواری و به طور کلی از قرار گرفتن در هوای آزاد بپرهیزید و فعالیت­های ورزشی خود را در باشگاه های ورزشی ادامه دهید و یا در داخل منزل فعالیت سبک ورزشی داشته باشید.

در روزهایی که شاخص کیفیت هوا «بسیار ناسالم» (٢۰١ الی ٣۰۰) (رنگ بنفش) است، گروه های حساس بخصوص افرادی که بیماری قلبی دارند از هرگونه فعالیت در فضای بیرون اجتناب نموده و از حضور در فضاهایی که سیگار استعمال می­شود پرهیز شود.

همیشه از ورزش کردن در کنار اتوبان ها و خیابان های شلوغ (حتی در روزهای با هوای خوب) اجتناب نمایید. وسائط نقلیه در اتوبان های شلوغ مقدار زیادی آلاینده­ها را در فاصله ۵۰۰ متری اتوبان منتشر می نمایند.

چه کسانی بیشتر تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می گیرند

کودکان، سالمندان، زنان باردار، افراد دارای بیماری­های زمینه ای، افراد مبتلا به آسم، افراد مبتلا به بیماری های قلبی ‏- عروقی، افراد مبتلا به بیماری­های مزمن انسداد ریوی(COPD) ، افراد مبتلا به بیماری دیابت، افراد مبتلا به سرطان، افراد مبتلا به کووید‏-١٩، افراد چاق، ساکنین در کنار اتوبان­های پرترافیک، ورزشکاران و افراد سیگاری بیشتر تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می گیرند.

علائم مواجهه با آلودگی هوا را بشناسید

سوزش چشم، تحریک ریه و گلو، افزایش تولید خلط در بینی و گلو، سرفه، مشکل در تنفس از علایم مواجهه با آلودگی هوا می­باشند. اگر بیماری قلبی دارید، استنشاق ذرات می­تواند باعث مشکلات جدی مانند حمله قلبی شود. علائم در بیماران قلبی عبارتند از: درد یا سفتی قفسه سینه، ضربان قلب سریع، احساس تنگی نفس، افزایش فشار خون، خسته تر از حد معمول، اگر هر یک از این علائم را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم بدتر شد یا بیشتر از حد معمول طول کشید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید و یا با اورژانس با شماره ١١۵ تماس بگیرید.

در منزل بمانید و در و پنجره ها را ببندید

در شرایط آلودگی هوا برای افرادی که ضرورتی برای خروج از منزل ندارند ماندن در خانه بهترین راهکار جهت جلوگیری از عوارض مخرب آلودگی هوا است. لازم است درب و پنجره ها را ببندید و در صورت داشتن تهویه مطبوع آن را در حالت باز چرخش re‏-circulate قراردهید.

خانه را مرطوب نگاه دارید و از کشیدن سیگار اجتناب کنید

از آنجا که آلودگی هوا سبب تحریک ناحیه فوقانی سیستم تنفسی و ایجاد سرفه نیز می­شود بهتر است به طور مرتب آب بنوشید و از خشک شدن گلو جلوگیری کنید و در صورت امکان رطوبت خانه را با استفاده از دستگاههای بخور متناسب کنید. در این شرایط کشیدن سیگار و استفاده از وسایل گرمایشی مثل شومینه سبب کاهش کیفیت هوا در منزل می­شوند.

استفاده از گل و گیاهان آپارتمانی و استفاده از دستگاه­های تصفیه کننده هوا مجهز به فیلتر هپا (حتماً قبل از خرید مزایا و معایب آن را بررسی کنید) می­تواند در بهبود کیفیت هوای داخل خانه موثر باشد.

ورزش کردن و فعالیت بدنی در فضای باز را محدود کنید

اساس ورزش کردن حفظ تندرستی و سلامت جسم است اما در روزهای آلوده این موضوع شکل دیگری به خود می­گیرد. ورزش کردن در فضای باز به خصوص فعالیت­های سنگین و طولانی مدت مثل دویدن و دوچرخه سواری که سبب افزایش میزان تعداد تنفس و سبب افزایش ریسک خطر سلامتی می شوند. در روزهای آلوده ضروری است نرمش و ورزش را در منزل یا باشگاه­های ورزشی مسقف دارای سیستم تهویه انجام دهید و مدت زمان فعالیت­های ورزشی را کاهش دهید.

 

از ماسک مناسب آلودگی هوا استفاده کنید

استفاده از ماسک در شرایط آلودگی هوا تقریبا یک امر ضروری است و حتی بیشتر ازدوران همه گیری بیماری کووید‏-١٩ اهمیت دارد با این تفاوت که ماسک های جراحی و یا سه لایه معمولی در آلودگی هوا تاثیر کمتری دارند. ماسک های مناسب در این شرایط شامل انواع ماسک N٩۵ (NIOSH‏-۴٢CFR٨۴)، KN٩۵ (GB٢۶٢۶‏-٢۰۰۶)، FFP٢ (EN١۴٩‏-٢۰۰١) هستند که می توانند با استفاده از استانداردهای شناخته شده بین المللی تا ٩۵ درصد ذرات معلق زیر۵‏/٢ میکرون را فیلتر کنند. لازم به ذکر است این ماسک ها در دو نوع بدون دریچه (سوپاپ) و دریچه دار تولید می شوند. افرادی که مشکوک به بیماری کووید‏-١٩ هستند حتما از نوع بدون دریچه آن استفاده کنند و افراد دارای بیماری های قلبی و تنفسی و زنان باردار قبل از استفاده از این ماسک­ها با پزشک خود مشورت کنند.

مراقب سالمندان و افراد حساس به آلودگی هوا باشیم و از احوال انها جویا شویم

طی تحقیقات صورت گرفته آلودگی هوا سبب تشدید شیوع و عوارض برخی بیماری ها می شود، بنابراین در روزهایی که هوا در شرایط ناسالم است از احوال دوستان، همسایگان و خویشاوندان سالمند دارای بیماری­های قلبی و تنفسی آگاه باشیم. با توجه به اینکه سکته قلبی و مغزی از مهمترین عوارض و دلایل مرگ ناشی از آلودگی هوا است اقدام به موقع در این شرایط می تواند سبب نجات زندگی این گروه حساس شود.

مراقب باشید کسانی که دارای آسم هستند حتما اسپری های مخصوص خود را همراه داشته باشند.

مصرف بیشتر سبزیجات و میوه جات می توانند به حفظ سلامتی شما در برابر آلودگی هوا کمک کند

آلاینده­های موجود در هوا با حمله به سلولهای بدن عوارض نامطلوبی را به جا می گذارد. سیستم دفاعی بدن، در حالت عادی سلولها را از کلیه آسیب های بیرونی محافظت می کند. اما عوامل مخرب محیطی مثل آلودگی­های هوا باعث می شود بدن نتواند مبارزه کند؛ در نتیجه ساختمان و عمل سلول های بدن توسط مخرب هایی نظیر رادیکال های آزاد تخریب می شود.

در مقابل آنتی اکسیدان­ها مولکول­هایی هستند که جلوی عمل رادیکال­های آزاد را گرفته و مانع از تخریب سلول­های حیاتی بدن می شوند. مصرف بیشتر آنتی اکسیدان ها زمینه­ای را فراهم می کنند که بدن به راحتی رادیکال­های آزاد مضر را از بین ببرد.

بنابراین غذاهای حاوی آنتی اکسیدان می توانند از بدن شما در برابر آسیب هایی که در اثر رادیکال­های آزادی که بوسیله آلودگی هوا ایجاد
می­شود محافظت نمایند. همچنین مواد غذایی حاوی ویتامینC، ویتامین E مانند میوه جات و سبزیجات تازه، مرکبات، انار، روغن های خوراکی، ماهی، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، فلفل سبز، هویج، گوشت قرمز، سیر، فندق، بادام و ... می­توانند به حفاظت از بدن شما در برابر عوارض ناشی از آلودگی هوا کمک نمایند.

به موضوع آلودگی هوا و اثرات آن بر سلامت اهمیت دهیم

آلودگی هوا همه ما را تحت تأثیر قرار می دهد و اگر به آن توجه نکنیم تاثیرات جدی تری بر سلامت ما خواهد داشت. با تنفس هوای آلوده محکوم به زندگی با بیماری و مرگ زودرس هستیم. از سوی دیگر کیفیت هوایی که تنفس می کنیم به سبک زندگی و انتخاب هایی که هر روز انجام
می­دهیم بستگی دارد.

بنابراین درباره اینکه آلودگی هوا چگونه بر ما تأثیر می گذارد و اینکه چگونه می توانیم در شغل، مدرسه و خانواده برای بهتر نفس کشیدن خود و دیگران و جلوگیری از آلودگی هوا موثر باشیم به یکدیگر کمک کنیم.

تا حد ممکن از آلوده کردن بیشتر هوا بپرهیزیم

در روزهایی که هوا آلوده است کمتر از خودرو شخصی استفاده کنیم و ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی استفاده از حمل و نقل عمومی را در اولویت قراردهیم.

سوزاندن زباله و شاخ و برگ درختان، نقاشی در و دیوار با استفاده از اسپری و انجام فعالیت هایی که به هر شکلی تولید گردو غبار می­کنند را در این روزها محدود کنیم.

استفاده از خدمات الکترونیک به منظور انجام امور بانکی، خریدهای روزمره می­تواند نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته باشد.

مصرف انرژی را مدیریت کنیم

در فصول سرد سال مصرف سوخت در بخش خانگی افزایش می­یابد و این امر سبب می شود تا صنایع و نیروگاه­ها به منظور جلوگیری از توقف در تولید، به مصرف سوخت­هایی با کیفیت کمتر از جمله مازوت روی آورند. مدیریت مصرف انرژی در منزل ضمن کاهش هزینه ها سبب می شود که استفاده از این نوع سوخت­ها به کمترین مقدار برسد.

استفاده از لامپ­های کم مصرف، ترموستات های اتوماتیک یا هوشمند و تنظیم درجه حرارت منزل روی ٢١ الی ٢۴ درجه سلسیوس، پوشیدن لباس مناسب با فصل، عایق کاری مناسب منزل و اخذ گواهی استاندارد موتورخانه می­تواند به این امر کمک شایانی نماید.

از خودروها و موتورسیکلت های دارای معاینه فنی استاندارد استفاده کنیم

تردد را در ساعات شلوغ کاهش داده و از نزدیک شدن به کلیه وسائط نقلیه دودزا (اعم از خودروهای سواری، موتورسیکلت، اتوبوس، مینی بوس و کامیون­ها) اجتناب نمایید. در زمان ترافیک سنگین شیشه خودرو را بالا آورده و سیستم تهویه خودرو را در حالت بازچرخش داخلی قرار دهید.

از روشن نگهداشتن طولانی مدت خودرو در فضاهای بسته مانند پارکینگ خودداری نمایید.

در زمان توقف طولانی مدت خودرو مانند پشت چراغ قرمز خودرو را خاموش کرده و از روشن نگهداشتن خودرو در حالت کار در حالت درجا اجتناب نمایید.

از تنظیم صحیح موتور خودرو خود اطمینان یافته و بصورت دوره­ای (سالیانه خودروهای شخصی و شش ماه خودروهای عمومی) به مراکز معاینه فنی مراجعه نمایید. در هنگام خرید، خودرو باید دارای برگه معاینه فنی معتبر باشد. استفاده از وسایل نقلیه فاقد معاینه فنی و دود زا بخصوص موتورسیکلت­های دو زمانه اجتناب شود.